Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından 2018 yılında çoğunluğu vatandaşların bağışlarıyla oluşturulan Bafra Tütün Müzesi, tütünün Bafra'daki önemini ve tarihini gözler önüne seriyor. Türkiye'nin tek tütün müzesinde, bal mumu heykeller, işleme makineleri ve tütün bahçesi yer alıyor. Ayrıca, eski dönemlerde Samsun'daki tütün fabrikalarında çalışanların fotoğrafları da sergileniyor.
Bafra'nın Tütünle Olan Bağı
Müze sorumlusu Canberk Uncu, tütünün Bafra'da sadece bir tarım ürünü olmanın ötesinde, insanlar için bir yaşam biçimi oluşturduğunu belirtti. Müzede kent kültürünü yansıttıklarını söyleyen Uncu, müzedeki eserlerin yüzde 70'inin bağışlarla sağlandığını ifade etti. "Yurt içinden ve dışından gelen ziyaretçilerimize tütünün tüm aşamalarını hem göstermekte hem de anlatmaktayız" diyen Uncu, 2022 yılında 20 bin, 2023 yılında 27 binin üzerinde ziyaretçi ağırladıklarını ve 2024 yılının ilk 6 ayında 17 binin üzerinde ziyaretçi aldıklarını belirtti. Uncu, yıl sonuna kadar 30 bin yerli ve yabancı turisti ağırlamayı hedeflediklerini ekledi.
Tütünün Tarihsel Önemi
Bafra çiftçisinin tütünle 1788 yılında tanıştığını belirten Uncu, 1883 yılında Samsun'da kurulan fabrikanın ve 1891 yılında kurulan Tütün İskelesi'nin yurt dışına tütün ihraç etmeye başlamalarındaki önemine değindi. Uncu, Tütün İskelesi'nin Milli Mücadele tarihinde büyük bir öneme sahip olduğunu, Mustafa Kemal Paşa'nın 19 Mayıs 1919'da burada ilk adımını atarak Milli Mücadele'nin meşalesini yaktığını söyledi.
Tütün Üreticilerinin Yaşadığı Zorluklar
Uncu, Bafra çiftçisinin tütünle ilgili büyük bir hikayeye sahip olduğunu dile getirdi. En önemli hikayelerden biri olarak Osmanlı arşivlerine de geçen, şimdiki adı Esençay olan Çağşur köyündeki Rum çetelerinin katliamını aktardı. 1916'nın Kasım ayında Çağşur köyünde 68 kişinin katledildiğini ve tütün ürettikleri için Bafra çiftçisinin birçok zulümle karşı karşıya kaldığını belirtti. Uncu, müzenin bu hikayeleri gelecek nesillere aktarmak amacıyla kurulduğunu vurguladı.
Ziyaretçilerin Görüşleri
Müzeyi ziyaret eden Ayten Gençtürk, annesinin tütün fabrikasında çalıştığını ve kendisinin fabrikanın kreşinde eğitim gördüğünü belirterek, müzenin kendisini geçmişine götürdüğünü ve anılarını tazelediğini söyledi. İstanbul'dan Samsun'a tatile gelen Seda Kambur ise tütün müzesini görünce şaşırdığını ifade ederek, "Tütünün üretiminden fabrikada işlenmesine kadar olan hikayesinin böyle olduğunu bilmiyordum. Yıllar önce işçilerin fabrikada çalışırken çekilmiş fotoğrafları, tarihe yolculuk etmemizi sağladı. Müzeyi çok beğendim" dedi.
