Ankara Şehirlerarası Otobüs Terminali İşletmesi'ne (AŞTİ) giderken, yaklaşan Kurban Bayramı'nın coşkusuna tanık olacağımızı sanıyorduk.
Öyle ya... Bayram tatili uzatıldı... 9 gün... Az mı?
Millet ya Akdeniz'e, Ege'ye... Antalya, Bodrum, Kuşadası'na akacak.
Ya da ana/baba ocağına... Erzurum, Kars, Sivas, Van, Trabzon'a...
Otobüsler dolup taşacak... Sektör temsilcileri, çifte bayram yapacak.
Yanılmışız... Terminalde bayram havası yok.
Gördüğümüz, "Bayram gelmiş neyime" havası.
***
YAKIT PARASI
Terminalde... 80 yazıhane... 220 otobüs firması.
Otobüs İşletmecileri ve Acenteleri Dernek Başkanı Mustafa Özbakır dedi ki:
Sektörün belini büken yakıt parası... Biliyoruz, sadece Türkiye'nin değil, dünyanın sorunu... Ama bu fiyatlarla, otobüsçünün yüzünün gülmesi imkânsız.
Son günlerdeki akaryakıt fiyatlarında yapılan indirim, bir nebze de olsa masrafımızı azalttı. Buna da şükür.
***
YIKICI REKABET
Hacı Barış... Metro... Siirt Petrol Turizm.
Akif Turan... Varan Turizm.
Ahmet Dağdeviren... Nilüfer Turizm.
Adnan Serdar... Sakarya VIP Turizm.
Dursun Canpolat... Star Batman Turizm.
Hepsini dinledik... Söylediklerinden bir demet:
Ankara-Konya 130 lira... Yüksek Hızlı Tren varken, Konya hattı para kazanmıyor... Konya otobüsü, Alanya'ya kadar devam etmezse zararda.
Sektörün asıl rakibi, sektörün içindekiler... Birbirimizi yiyoruz.
"Otobüs boş gitmesin" diye fiyat kıranlar var... Ankara-Bursa bilet fiyatı, 250-280 lira arasında... Ama gece 100 liraya bilet satılıyor. Bu anlamsız rekabet büyük sıkıntı yaratıyor. Taban fiyat uygulanmalı. Ucuz bilet satana ceza kesilmeli.
***
DOLULUK
Otobüsler şimdi yeni nesil... 36 kişilik... 41 kişilik... 54 kişilik.
Yolcudan alınan paranın önemli kısmı yakıta gidiyor.
Örneğin... Van... Gidişdönüş, 650 litre mazot... Yaklaşık 17 bin 500 lira... İki şoför ve muavinin yol masraflarını ekleyin... Gider yükseliyor.
Mustafa Özbakır'ın özetle söylediği:
- 50 kişilik otobüs en az 35 kişiyle gidip gelecek ki, sektörün yüzü gülebilsin... Bugün, bu doluluk nerede?
***
TEK YÖN KURTARMIYOR
Ankara-Bodrum 500 lira... Mardin 600 lira, Diyarbakır 550 lira.
Hatay 400 lira... Adana 250 lira... Van 600 lira... Trabzon 400 lira... Siirt 450 lira.
Bayramda otobüsler tamamen dolu gideceğine göre... Mazot fiyatına rağmen, yine de otobüsçü iyi para kazanmayacak mı?
Hacı Barış... Dedi ki:
- Doğru söylüyorsunuz... Fakat bayramda dolu gidecek otobüsün, boş döneceğini unutuyorsunuz.
- Geçmişte... Mazot ucuz iken de, bayramda boş dönmüyor muydunuz?
- Evet ama... Yakıt ucuz olduğu için yine de para kazanıyorduk... Şimdi öyle değil ki.
***
GÜNÜN FIKRASI
Bir zamanlar Türkiye... Otobüs, kamyon ne gezer... Taşımacılık kervanla...
Köylü... Bir yere mal taşıyor... Katırla.
Yolda... Dere kenarında mola... Katır suyunu içmiş, arpasını yemeye başlamış... Köylü, katırına seslenmiş:
- Ey katır... Kendin kazanıp kendin yiyorsun... Beni de arkan sıra dolaştırıp duruyorsun.
Fıkrayı, otobüsçülerden dinledik.
***
KALABALIK ÇOK, İŞ YOK
Terminal kalabalık... Otobüs sahipleri... Market... Lokantacı... Emanetçi... Yazıhane çalışanları... Belediye personeli... Danışma... Temizlikçi... Hediyelik eşya satıcısı... Güvenlik görevlisi... Kitapçı... Taksici... Yaklaşık 3 bin kişi.
Gelen-giden yolcuyu da eklerseniz... Ana-baba günü.
Ama... Esnafın sözleri aynı:
- İşler durgun... Millet, terminalde para harcamıyor... Pandemi öncesinin canlılığı nerede?
***
SİYASETÇİ
Otobüs terminalinde sorduk:
- Siyasetçilerden gelengiden, sizleri dinleyen oluyor mu?
- Bugünlerde gelen-giden yok... Seçim yaklaşıyor ya... Sonbahardan itibaren gelmeye başlarlar.
***
YÜKSEK HIZLI TREN
Otobüs terminalinden çıktık... İstikamet, Yüksek Hızlı Tren Garı.
Asıl yolcu kalabalığı burada... Trenler dolu gidiyor, dolu dönüyor.
Ankara-İstanbul... Günde karşılıklı 11 sefer... 195 lira... Biletler, günler öncesinden satılıyor, tükeniyor.
Ankara-Konya... Karşılıklı 7 sefer... 87 lira... Boş koltuk yok.
İstanbul-Konya hattı... Karşılıklı 4 sefer... 4 saat 50 dakika... Konforlu bir yolculuk... 235 lira.
Keşke, YHT ağı bütün yurdu sarsa.
Ankara-Sivas hattı... Bir an önce açılsa.
***
UÇAK TARİFESİ
İsterseniz... Otobüs yerine uçağı tercih edebilirsiniz.
Para da sizin, karar da.
Ankara-İstanbul Havalimanı... 800 lira... 990 lira.
Ankara-İstanbul Sabiha Gökçen... 630 lira.
Ankara'dan Diyarbakır... Batman... Van... Adana... Trabzon... Bodrum... 990 lira.
***
YAMAN ÇELİŞKİ
Anlamakta zorluk çektiğimiz bir konu var... Paylaşmamız şart.
Ekonomi sıkışık... Akaryakıt fiyatı... Uçuşta.
Otobüsçü darda, zorda... Para kazanmamaktan şikâyetçi.
Ama... Otobüs filoları sürekli yenileniyor.
Yeni nesil otobüs... Mercedes... 5.5 milyon lira... 6 milyon lira.
Ve... Mercedes fabrikası, siparişleri karşılayamıyor, otobüs yetiştiremiyor.
Ne diyelim?
Bir başkadır benim memleketim.
