Türkiye’deki milyonlarca çalışanın amacı, bir gün emekli olabilmektir. Uzun yıllar süren yoğun çalışma temposu, ağır iş şartları ve sağlık problemleri nedeniyle, emeklilik pek çok kişi için yalnızca bir hedef olmaktan çıkıp, adeta gereksinim haline geliyor. Bu çerçevede erken emeklilik devreye girmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), belirlenmiş olan gereklilikleri karşılayan çalışanlara yaş limitini beklemeden emekli olabilme hakkı tanımakta. Bu hak, daha çok ağır işte çalışan, sağlık sorunları ile mücadele eden veya yüksek risk altında bulunan meslek sahipleri için önemli bir imkandır.
Peki, kimler erken emeklilik hakkına sahiptir? Hangi hastalıklar bu hak kapsamında değerlendirilmektedir? Başvurular nasıl yapılmaktadır? Tüm bu sorulara yanıt veren detayları aşağıdaki rehberde bulabilirsiniz.
Erken Emeklilik Ne Demek?
Erken emeklilik hakkı sigortalı bireylerin belirli şartları yerine getirerek, normal emeklilik yaşlarını beklemeden emekli olmalarını sağlayan özel haklardan biridir. Bu genellikle iş gücünde kayba uğramış, yüksek riske sahip mesleklerde çalışan ya da kalıcı sağlık sorunları olan bireyler için geçerlidir.
Bu hak, hayat kalitesini etkileyen hallerde başa çıkan bireylerin, sosyal güvenlik sisteminden yararlanarak daha erken emekli olmalarına olanak tanır.
Kimler Yararlanabilir?
SGK’nın sağladığı erken emeklilikten faydalanabilecek en önemli üç grup şu şekildedir:
1. Ağır ve Riskli Mesleklerde Çalışanlar
Bazı meslek grupları, doğası gereği risk taşıyan ve yorucu olan alanlardır. SGK, bu mesleklerde çalışan bireylere “yıpranma payı” uyguladıktan sonra erken emeklilik hakkı verir. Bu mesleklerin arasında şunlar sayılabilmektedir:
Yer altı işçiliği ve madencilik
Kimya sektöründeki çalışanlar
Ağır sanayi ve metal işçileri
Sağlık sektöründe çalışanlar (doktorlar, hemşireler, teknisyenler)
Bu alanlarda görev alan bireyler, fiziksel ve sağlık bakımından yüksek risk altında olduklarından dolayı erken emeklilik imkanından yararlanabilmektedir.
2. İş Gücünü Kaybeden Bireyler (Malulen Emeklilik)
SGK, iş gücü kapasitesinin en az yüzde 60’ını kaybetmiş sigortalılar için malulen emeklilik hakkı tanımaktadır. Bu hakkı kazanabilmek için aşağıdaki kriterlerin sağlanması gerekmektedir:
En az yüzde 60 oranı iş gücü kaybı (bir resmi sağlık raporu ile belgelenmiş olmalıdır)
En az 10 yıllık sigortalılık süreci
En az 1800 günlük prim ödemiş olması şartı
SGK'ya Başvuranlar 10 Yıl Erken Emekli Olacak!
3. Ciddi ve Sürekli Sağlık Sorunları Olan Bireyler
Bazı rahatsızlıklar SGK tarafından “maluliyet” kapsamında değerlendiriliyor ve bu hastalıkları kapsayan bireyler erken emeklilik için başvuru yapabilirler.
Erken Emeklilik Getiren Hastalıklar
SGK tarafından kabul edilen hastalıkların arasında en dikkat çekici olanlar şunlardır:
Kanser Türleri: Daha çok ileri evre, tedavi durumuna yanıt vermeyen veya metastaz yapmış kanser türleri.
Kalp ve Damar Hastalıkları: Kalp yetmezliğinin yanı sıra koroner damar hastalıkları şeklinde ağır kardiyovasküler rahatsızlıklar.
Nörolojik Hastalıklar: Parkinson, MS, ALS ve epilepsi gibi ilerleyici sinir sistemi hastalıkları.
Ruhsal ve Psikolojik Hastalıklar: Şizofreni, bipolar bozukluk ve demans gibi ciddi zihinsel rahatsızlıklar.
Diğer Süregen Hastalıklar:
Böbrek yetmezliği
Siroz
Behçet hastalığı
Görme kaybı
Diyabetin komplikasyonları
Organ nakli sonrasındaki durumlar
Erken Emeklilik Başvuru Süreci Nasıl İşler?
Sağlık Kurulu Raporu Alınması:
SGK’nın belirlediği hastanelerde muayene olun ve işgücü kaybınızın %60 veya üzerinde olduğu bir rapor temin edin.
SGK’ya Başvuru Yapılması:
Raporunuzla beraber SGK il müdürlüğüne başvurarak işlemleri başlatın. Bu başvuru sonrasında inceleme süreci yürütülecektir.
SGK İncelemesi:
Uzmanlar, raporunuzla birlikte prim günlerinizi de değerlendirerek bir karara ulaşırlar. Eğer uygun bulunursa, emeklilik başvurunuz kabul edilir.
Takip İşlemlerini e-Devlet Üzerinden Gerçekleştirin:
Başvurular doğrudan yapılabilse de sürecin takibi için e-Devlet üzerinden basit bir şekilde işlem yapabilirsiniz.
Dikkate Alınması Gereken 5 Önemli Nokta
Her sağlık meselesi emeklilik hakkı sağlamaz. SGK, sadece ciddi ile kalıcı hastalıkları dikkate alır.
1800 prim günü şartı bulunmaktadır. Yetersiz gün sayısı durumunda başvuru kabul edilmemektedir.
Raporlar tek başına yeterli olmayabilir. SGK onayı da ayrıca gerekir.
Yıpranma payı uygulanan mesleklerde avantajlar mevcuttur.
Uzmanların desteği başvuru sürecini kolaylaştırır. Bu destek, sürecin hız kazanmasına yardımcı olabilir.
