Sağlık sorunları yaşayan bireyler için 10 yıllık sigortalılık süresinin yanı sıra 1800 gün prim ödemesi ile emeklilik imkânı, çoğu zaman hayati önemde olabiliyorlar. Bu yazıda, bu haktan faydalanabilecek kimselerin kimler olduğunu, hangi hastalıkların bu kapsam içine girdiğini, maaş hesaplamaları durumunu ve emeklilikteki sürecin detaylarını ele alıyoruz.
SGK’da Yeni Dönem Başlıyor
Günümüzde emekli olabilmek, birçok vatandaşa için zorlu bişr süreç haline gelmiştir. Uzayan prim günlerinin yanı sıra artış gösteren yaş sınırlamaları ve ekonomik sıkıntılar, milyonlarca vatandaş için emeklilik hayalini oldukça uzak hedef haline getiriyor. EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) kapsamı içine giremeyen çalışanlar içinse mevcut sistem, emeklilik dönemini neredeyse imkânsız kılmaktadır.
Bu çerçevede ise, SGK’nın özel uygulamalarının devreye girdiği görülüyor. Sadece 10 yıl sigorta süresiyle 1800 gün prim ödemesi ile emeklilik fırsatı, birçok kişi adına yeni bir umut sunuyor. Fakat, bu hak sadece belirli bir gruba tanınıyor. Ciddi sağlık sorunları olan ve iş gücünün büyük bir kısmını kaybetmiş olanlar bu kapsamda değerlendirilmektedir.
Kimler Bu Hakkı Elde Edebilir?
Emeklilik hakkından yararlanmak için iki ana şart bulunuyor:
En az 10 yıllık sigortalı olunması yani SGK’ya kayıtlı olarak çalışmış olmak.
1800 günlük prim ödemek, bu da yaklaşık olarak 5 yıllık bir çalışmayı ifade ediyor.
Bu şartların yanı sıra, bireyin sağlık durumu da önemli bir rol oynamaktadır. SGK, iş gücü halinin en az %60’ını kaybetmiş olan çalışanlara malul emeklilik hakkı sunuyor. Yani, ciddi hastalıkları ya da kalıcı sağlık sorunları bulunan kişiler için bu durum uygulanıyor.
1800 Gün Prim İle Emeklilik Ne Demek?
Normal emeklilik sistemi, sigortalı çalışanların belirli bir yaşa ulaşmış olması ve gereken prim gün sayısını doldurması esasına dayanır. Örneğin, 1999 sonrasında işe başlamış bir bireyin emeklilik hakkı kazanması için minimum 7200 günlük prim ödemesi, kadınlar için 58, erkekler için ise 60 yaşına ulaşmış olması gerekmektedir. Yani neredeyse 20 yıllık çalışma süresi gereklidir.
1800 günlük primle emeklilik ise oldukça farklı bir yaklaşım sunuyor. Bu sistem, sağlık durumları çalışmayı etkileyen kişilere özel bir uygulamadır. SGK, böyle bir durumdaki bireylerin yalnızca 1800 gün prim ödemesi, yani beş yıl çalışması şartıyla emeklilik imkanı veriyor.
Hangi Durumlarda Uygulanmaktadır?
Bu hak sadece “malul” olarak tanımlanan bireylere verilmektedir. Malul sayılabilmek adına sağlık kurulu raporu alınarak iş gücü durumunun %60 ve üzerindeki kaybın belgelendirilmesi şarttır. SGK bu raporu değerlendirip kabul ederse, birey için malulen emeklilik hakkı tanınmaktadır.
Ancak burada önemli bir husus bulunmaktadır: Bu hak sadece 10 yıl sigortalı olanlar için geçerlidir. 1800 günden az prim ödeyen ya da 10 yıl sigortalık süresine ulaşmamış kişiler bu haktan yararlanamaz.
Malulen Emeklilik Ne Demek?
Malulen emeklilik, çalışma güçlerini büyük ölçüde kaybetmiş sigortalılara sağlanan erken emeklilik imkânıdır. Bu sistemin amacı, bundan sonraki süreçte çalışma yeteneği kalmamış kişileri sosyal güvence altına almak. Kısacası; bir kişi hastalık, kaza ya da doğuştan gelen sağlık sorunları sebebiyle iş yapamaz hale gelmişse ve bazı koşulları yerine getiriyorsa, SGK bu kişiye emeklilik hakkı verir.
Bu emeklilik türü, çalışılan süre kadar sağlık durumuna değildir. Dolayısıyla sosyal devlet anlayışı örneği şeklinde değerlendirilmektedir.
Malulen Emekli Olabilmek İçin Gerekli Olan Şartlar
Malulen emekli olmak adına SGK tarafından belirlenen kesin koşullar şunlardır:
En az 10 yıllık sigortalılık süresi gerekmektedir.
1800 günlük prim ödenmiş olmalıdır.
İş gücü durumunun %60 ve üzerinde kaybı, sağlık kurulu raporuyla kanıtlanmalıdır.
Kaybın, sigorta başlangıç tarihinden sonraki bir zamanda meydana gelmiş olması gerekmektedir.
Yetkilendirilmiş SGK hastanelerinden sağlık raporu alınmalıdır.
Kriterlerin tümünü karşılayanlar, SGK’ya başvuru yaparak malulen emeklilik talep edebilirler.,
Hangi Hastalıklar Malulen Emeklilikte Hak Tanır?
SGK’nın Tanıdığı Hastalıkların Listesi
SGK’nın malulen emeklilik için belirli hastalıkları dikkate alınmaktadır. Bu hastalıklar genel olarak çalışmayı büyük ölçüde zorlaştıran ya da imkânsız duruma getiren hastalıklardır. işte bu hastalıklar arasında yer alan bazı rahatsızlıklar:
MS (Multipl Skleroz)
Parkinson hastalığı
Kalp yetmezliği
Beyin tümörleri
Alzheimer ve demans
Şizofreni, bipolar bozukluk
Sara (Epilepsi)
KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı)
Genetik hastalıklar
Organ kaybı veya işlev kaybı
Uyku bozuklukları
AİDS
Görme kaybı
Zeka gerilikleri
Sindirim sistemi kanamaları
Tedavisi Bulunmayan Hastalıklarda İş Gücünün Kaybı
Yukarıda yer alan hastalıkların ortak özelliği, uzun tedavi süreçleri gerektirmeleri ve aynı zamanda çoğu zaman tam bir iyileşmenin mümkün olmaması olarak tanımlanmaktadır. Bu yüzden, bu hastalıklara sahip bireylerin iş gücünde büyük kayıplar yaşaması kaçınılmaz. SGK, bu durumda devreye girerek bireylere en azından maddi güvence sağlamayı amaçlamaktadır.
Kanser Hastaları İçin Özel Emeklilik Uygulaması
SGK, kanser hastalarına özel bir uygulama sunmaktadır. Eğer bir sigortalı kanser hastalığına yakalanırsa, bir yıl içinde başvuru yaparak 18 ay malulen emeklilik hakkından faydalanma imkânı bulur. Bu süre içinde kişi, SGK’den emekli maaşı alarak tedavisine odaklanabilir.
Bu uygulama, kanser tedavisi gören kişilerin ekonomik olarak destek bulmalarını sağlarken, aynı zamanda çalışamadıkları dönemde gelir elde etmelerine de olanak tanır.
