Konya ve Eskişehir’de kuş gribi (Avian Influenza H5N1) salgını endişelere yol açtı. 2 Kasım’da Konya’ya bağlı Meram ilçesinde faaliyet gösteren yumurta üretimi tesisinde kuş gribinin tespit edilmesi sonrasında Tarım ve Orman Bakanlığı, olayı ‘münferit’ şeklinde nitelendirerek risk altındaki hayvanların, yumurtaların ve yemlerin imha edilmesine yönelik bir talimat verdi. Kısa bir süre sonra aynı virüs Eskişehir’deki bir kümes hayvanı çiftliğinde de tespit edildi ve beş ilçe için karantina kararı verildi.
“Son dönemde vaka sayısı arttı”
Söz konusu çiftliğe tavukların kuş gribi salgınının görüldüğü Konya’dan getirildiği ortaya çıktı. Kuş gribi vakalarının arttığı bir dönemde Rusya, Konya’dan kanatlı et ile umurta ithalatı konusunda dikkat çekici bir karar almak zorunda kaldı. Canlı kümes hayvanları, kuluçkadaki hayvanlar, yumurtalar, kümes hayvanı eti, kümes hayvanlarından yapılan hazır et ürünleriyle her türlü kümes hayvanlarının Konya’dan Rusya’ya ithalatı kısıtlanmıştır. Geçici kısıtlamaların nedeni de artan kuş gribi vakalarından kaynaklanıyor.
Kuş gribi kabusu geri dönüyor
Kuş gribi vakalarının farklı bölgelerde görüldüğü göz önüne alındığında, kuş gribinin nasıl bulaştığı merak edilmeye başlandı.
Veteriner Hekimler Derneği’nin başkanlık görevini yürüten Dr. Gülay Ertürk, konuyla ilgili çok önemli bilgiler paylaştı ve kuş gribine ilişkin merak edilenleri aktardı.
Kuş gribi nedir, nasıl bulaşır?
Kuş gribi, kümes hayvanları ve kuşlarda görülen, influenza virüs ailesinin bir üyesi olan H5N1 virüsünün neden olduğu hastalıktır. Bu, hasta kuşlarla temasta bulunan insanlara bulaşabilen bir hastalıktır ancak bu, hasta kuşlarla yoğun teması gerektirir. Ayrıca hastalığın, yeterince pişirilmemiş et veya kümes hayvanı ürünlerinin gıda olarak tüketilmesiyle insanlara bulaşabilen bir hastalık olduğu biliniyor. Bunun örneği yok.
Elbette gerekli önlemler ve biyogüvenlik önlemleri alınmazsa büyük çaplı bulaşıcı hastalık salgınları yaşanması mümkün. Bu sadece kümes hayvanı endüstrisini ve ekonomisini etkilemekle kalmıyor, aynı zamanda yeterli sağlıklı ve aynı zamanda da güvenli gıdaya erişimi de etkiliyor.
Kuş gribi Türkiye’de hayvancılığı nasıl etkileyecek?
Türkiye’de üretilen hayvanların yüzde 60’ından fazlasının beyaz et ve yumurtadan oluştuğu biliniyor. 2006 senesinde kuş gribi salgını nedeniyle kümes hayvancılığı sektörü büyük ekonomik kayıplara uğradı. Bu durum ekonomik zararın yanı sıra Türkiye’ye gelen turist sayısının da azalmasına neden olmuştur.
Kuş gribi ortaya çıktığında, tüketicilerin üzerindeki psikolojik etkilerden dolayı başlangıçta piyasa fiyatları doğal olarak düşmektedir. Çünkü arz var ama talep azalıyor. Ancak üretim azalırsa fiyatlar da buna bağlı artar. Türkiye beyaz et ile yumurta ihracatçısıdır. Bu tür hastalıklar nedeniyle ihracatın azalması ekonomimiz için de tehdit oluşturacaktır.
Kuş gribi hayvandan insana bulaşabilir mi ve enfeksiyon riski yüksek mi?
Kuş gribinin bulaşması hasta kuşlarla doğrudan teması gerektirir. Hastalık, hasta hayvanların tam olarak pişmemiş (en az 70 derece) etlerinin tüketilmesi ve patojenin tam olarak pişip yok edilmediği et veya ürünlerin gıda olarak tüketilmesiyle insanlara bulaşmaktadır. insanlara bulaşan gıda vakası yok. Fakat, güvenli gıdaya erişim bu anlamda önemini koruyor.
Kuş gribine karşı ne gibi önlemler almalıyım?
Hastalık Kontrol Merkezleri tarafından hastalığın kontrol altına alınması ve hastalığın görüldüğü bölgenin izole edilmesi gerekmektedir. Artık bir karantina alanı oluşturuldu. Karantinanın ardından en az 21 gün boyunca yeni vaka görülmemesi halinde karantina kaldırılacak.
Kuş gribi vakaları artarken enfekte kuşları nasıl kontrol edebiliriz?
Kuş gribi salgınının görüldüğü firma karantina altına alındı. Hayvansal ürünlerin dışarı akmasını önler. Kuş gribine yakalanan hayvanlar öldürülüyor. Ölen hayvanlar imha ediliyor. Bölge ise en az üç hafta boyunca izole edilmelidir. Tarım ve Orman Bakanlığı karantina prosedürleri geçerlidir. Bulaşıcı hastalık kontrol önlemleri, karantina kaldırıldıktan sonra bile en az üç ay devam edecektir.
Kuş gribinin yükselişte olduğu bir dönemde gıda güvenliği konusunda nelere dikkat etmeliyiz?
Gıda güvenliği konusunda laboratuvar analizlerinin Gıda Güvenliği Kanunu’na uygun olarak yapılması ve tüketime sunulması gerekmektedir. Alınmış olan numuneler gıda kontrol laboratuvarında test edilecek ve analiz edilecek. Ambalajsız ürünleri merdiven altına koymayınız. Mağaza lokasyonları bilinen, markaları bilinen, uygun koşullarda üretilen, üretim tarihi bilinen ürünleri tüketmek gerekiyor.
