Yeni teknolojiler, özellikle internet, günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Ancak uzmanlar, doğru kullanılmadığında bu teknolojilerin bağımlılık riski taşıdığını ve bu riskin özellikle çocuklar ve gençler arasında daha yaygın olduğunu belirtiyor. Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Neriman Kilit, teknolojik bağımlılığın tuvaletini tutmak, yıkanmayı, diş fırçalamayı ve yüz yıkamayı ertelemek gibi öz bakım sorunlarını da beraberinde getirebileceğini ifade ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi'nden Dr. Neriman Kilit, teknoloji bağımlılığının özbakım üzerindeki etkilerini değerlendiriyor. Kilit, “Yeni teknolojiler, doğru kullanıldığında hayatı oldukça kolaylaştırırken, yanlış kullanıldığında bağımlılığa yol açabilir” diyor. Bu riskin çocuklar ve gençler arasında daha yaygın olduğuna dikkat çeken Kilit, modern teknolojik cihazların kullanımının artmasının hem yararlı hem de zararlı olabileceğini belirtiyor.
Son yıllarda bilgisayar, tablet ve akıllı telefon gibi cihazların kullanımının artmasıyla birlikte, çocukların bu cihazları uygun olmayan süre, sıklık ve duruş pozisyonlarında kullanmaları fiziksel ve zihinsel gelişimlerinde sorunlara yol açabiliyor. Kilit, “Teknoloji kullanımı, dikkatsizlik, agresif tepkiler, obezite, uyku problemleri ve fiziksel inaktivite gibi sorunlara neden olabilir” diye konuşuyor.
Kilit, teknolojik bağımlılığın çocukların tuvalet eğitimi üzerinde de olumsuz etkileri olabileceğini belirtiyor. Ekran başında tuvalet eğitimi verilen çocukların tuvalet zamanını belirleyememesi ve gece-gündüz çiş kaka kaçırma davranışları geliştirebileceği konusunda uyarıyor. Ayrıca, öfke ve inatlaşma davranışları ile kabızlık ve enkoprezis gibi sorunların artabileceğini ekliyor.
Teknoloji Bağımlılığının Diğer Sağlık Sorunlarıyla İlişkisi
Dr. Neriman Kilit, dikkat eksikliği, hiperaktivite, davranış bozukluğu ve anksiyete bozukluğu gibi durumların da teknoloji bağımlılığıyla bağlantılı olduğunu belirtiyor. Teknolojik bağımlılık, aşırı çiş tutmadan kaynaklanan mesane sorunları ve aşırı kaka tutmadan kaynaklanan kronik kabızlığa yol açabilir. Bu durum, lavman ve fitil kullanımları nedeniyle meydana gelen travmalar neticesinde tuvalet fobisine kadar gidebilir.
Dr. Neriman Kilit, çocuklar için önerilen günlük ekran sürelerini şu şekilde sıralıyor:
0-3 yaş: Ekrandan uzak tutulmalıdır.
3-6 yaş: Günlük toplam süre 20-30 dakikayı geçmemelidir.
6-9 yaş: Günlük toplam süre 40-50 dakikayı geçmemelidir.
9-12 yaş: Günlük toplam süre 60-70 dakikayı geçmemelidir.
12 yaş üzeri: Günlük toplam süre 120 dakikayı geçmemelidir.
Teknoloji Bağımlılığının Belirtileri ve Başa Çıkma Yolları
Kilit, teknoloji bağımlılığının belirtilerini şöyle sıralıyor: “Teknolojiyle giderek daha çok vakit geçirmek, istediğiniz kadar kullanamadığınızda sinirlenmek, planlandığından daha çok kullanmak, sebep olduğu sıkıntılara rağmen kullanmaya devam etmek, kullanmadığınız zamanlarda bile aklınızda olması ve sorumluluklarınızı (iş, okul, aile, bireysel temizlik gibi) aksatmak.”
Bilgisayar Oyun Bağımlılığından Kurtulma Yolları
Bilgisayar oyun bağımlılığından kurtulma yollarını da paylaşan Dr. Kilit, “Yavaş yavaş ama kararlı olarak azaltın, bilgisayar oyunlarının yerini spor ve hobilerle doldurun, sanal ortamdaki başarı ve saygınlığın gerçek hayattakinden daha mı değerli olduğunu düşünün ve değerlendirin, tüm bunlarla baş etmekte zorlandığınızda gerekirse uzman yardımı alın” önerilerinde bulunuyor.
Cep Telefonu Bağımlılığına Karşı Alınabilecek Tedbirler
Cep telefonu bağımlılığına karşı alınabilecek tedbirleri ise şöyle sıralıyor: “Sabah uyandığınızda kendinizi hazır hissetmeden (giyinmeden, kahvaltı etmeden vb.) cep telefonunuzu elinize almayın. Güne pozitif ve sağlıklı şeylerle başlayın ve öyle sürdürün. Yatağınıza gitmeden en son 30 dakika önce telefonunuzu kontrol edin. Eğer mesajlarınız, cevapsız aramalarınız varsa dönüş yapmak için ertesi günü bekleyin. Uyku düzeninizi korumayı önceliklendirin. Cep telefonuyla yapmakta olduğunuz en önemsiz aktiviteyi azaltarak işe başlayın. Bir kişiyle yüz yüze iletişimdeyken cep telefonunuzu uzak bir yere koyma veya kapatma konusunda kendinizle anlaşın. Yemek yerken, arkadaşlarınızla gezerken, ders çalışırken cep telefonlarınızı kullanmayın.”
