Uyku öncesi bu alışkanlık aslında beynimizin nasıl çalıştığını, gün içerisindeki stres ve duygu durumlarını nasıl işlediğini gözler önüne seriyor. Peki, bu isteğin bilimsel bir temeli var mı ve bu alışkanlıktan nasıl kurtulabiliriz?
İnsan beyni, uykuyla bilinçli düşünce arasında geçiş yaparken çok fazla aktif olabilir. Beyin, uykuya geçmeden önce gevşemeye başlasa da, dış uyaranlara (ses, görsel öğeler) duyarlılığı artabilir. Özellikle zihinsel aktiviteyi yüksek tutan insanlar, günün yorgunluğuyla birlikte bir şeyler dinleyerek veya izleyerek zihinlerini kapatmaya çalışabilirler. Bu durum, beynin bilinçli düşüncelerinden uzaklaşıp rahatlamasını sağlamak için bir çeşit savunma mekanizması olarak görülebilir.
NEDEN YAPILIYOR VE NE OLUYOR?
Birçok kişi, günün stresinden veya kaygılarından kurtulmak için uyumadan önce bir şeyler izler ya da dinler. Bilimsel olarak, stresli bir zihin rahatlamayı zor bulur ve uykusuzluk problemi yaratabilir. Bu yüzden beynimiz, dış uyaranlarla bu kaygıları hafifletmeye çalışır. Bu tür zihinsel dalgalar vücuda gerginlik yaratır ve uykuyu geçişi zorlaştırır.
Akıllı telefonlar, tabletler ve televizyonlar gibi cihazlar, uyku öncesinde insanların izleme veya dinleme alışkanlıklarını artıran başlıca faktörlerdir. Ekranlar, mavi ışık yayarak melatonin üretimini engeller ve bu da uykuya dalmayı zorlaştırabilir. Uzun süreli ekran kullanımı, beyin dalgalarını uyandırarak uyku sürecini kesintiye uğratabilir.
NELER YAPILABİLİR?
Teknolojik Cihazlardan Uzak Durmak: Uyku öncesinde en az 30-45 dakika boyunca telefon, bilgisayar ve televizyon gibi cihazlardan uzak durulabilir. Bu, beynin doğal uyku düzenine girmesine yardımcı olabilir. Mavi ışığı engelleyen filtreler kullanmak da faydalı olabilir.
Rahatlatıcı Aktivitelere Yönelmek: Dinleme ve izleme isteğinizi başka bir şekilde, daha sakinleştirici aktivitelerle değiştirebilir. Örneğin, meditasyon, derin nefes egzersizleri, sıcak bir duş veya hafif bir okuma alışkanlığı uykuya geçişi kolaylaştırabilir.
Uykusuzluk İle Mücadelede Ses Terapisi: Bazı insanlar, doğal sesler dinleyerek uykuya geçişi kolaylaştırabilirler. Ancak burada önemli olan, sesin uyandırıcı değil rahatlatıcı nitelikte olmasıdır. Örneğin, deniz sesi, yağmur damlaları gibi doğal sesler dinlemek, beyin dalgalarını rahatlatabilir.
Uykusuzluk Günlüğü Tutmak: Uyuma zorluğu çekildiğinde, bir uyku günlüğü tutmak faydalı olabilir. Hangi aktivitelerden sonra uykuya geçmekte zorlanıldığını yazmak, alışkanlıkların gözden geçirilmesine ve sağlıklı uyku alışkanlıkları oluşturulmasına yardımcı olabilir.
Beyin Aktivitelerini Sakinleştirmek: Zihni yatıştırmak için rahatlatıcı bir ortam yaratmak önemlidir. Odanın karanlık ve serin olmasına dikkat edilmesi gerekiyor. Ayrıca zihinsel olarak uyarıcı aktivitelerden (yoğun düşünme veya stresli bir etkinlik) uzak durmak, uykuya dalma sürecini kolaylaştırabilir.
Uyurken bir şey izleme veya dinleme isteği, çoğu zaman beynimizin doğal rahatlama sürecini engellemesinden kaynaklanır. Bu alışkanlıklar, anksiyete, stres ve uyku kalitesizliği gibi sorunlarla da bağlantılıdır. Aşağıda belirtilen çözüm önerileri, sağlıklı uyku alışkanlıkları geliştirebilir ve gecenin huzurlu bir şekilde geçirebilmesine katkı sağlayabilir. Yeterli ve kaliteli uyku, sadece fiziksel sağlığı değil, zihinsel sağlığı da büyük ölçüde iyileştirecektir.
