"Kimim ben?" sorusunun cevabı: Hayatını Türk irfanına adayan münzevi ve mütecessis fikir işçisi
Yazar, çevirmen ve düşünür Cemil Meriç, vefatının üzerinden 37 yıl geçmesine rağmen düşünce dünyasında önemli bir yere sahiptir. 12 Aralık 1916'da Reyhanlı'da doğan Meriç, ailesinin göçmenlik hikayesi ve Hatay'ın özel siyasi, kültürel yapısından etkilenmiştir.
Cemil Meriç, Birinci Balkan Savaşı sırasında Meriç Nehri yakınlarındaki Dimetoka'dan Hatay'a göç eden bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. İlahiyatçı ve yazar Prof. Dr. Emin Işık'a göre, Meriç'in fikri yapısının oluşumunda Balkanlar ve Kafkaslar'dan gelen ailesinin etkisi büyüktü.
Erken Yaşlarda Okuma Aşkı
4 yaşında okumayı söken Meriç, Reyhanlı Rüştiyesi'nde Arapça, Fransızca, Kur'an-ı Kerim, tecvid ve ahlak eğitimi aldıktan sonra Antakya Sultanisi'nde eğitimine devam etti. "Benim üniversitem" dediği bu lisede, divan edebiyatını keşfetti ve dünya klasiklerine ilgi duymaya başladı.
Cemil Meriç, ilk yazısını 1933'te Yenigün gazetesinde yayımladı. 1936'da İstanbul'daki Pertevniyal Lisesi'ne geçti ancak bazı hocalarını eleştirdiği için liseden ayrılmak zorunda kaldı. Aynı yıl Nazım Hikmet ve Kerim Sadi ile tanıştı.
Geçim Mücadelesi ve İlk Çalışmaları
Geçim sıkıntısı nedeniyle 1937'de İskenderun'da öğretmenlik yapan Meriç, ardından İskenderun Tercüme Bürosu'na reis muavini olarak atandı. İlk şiirlerini "Fırsat Yoksulu" mahlasıyla Karagöz dergisinde yayımladı.
1939'da Hatay hükümetini devirmeye çalışmakla suçlanarak tutuklanan Meriç, üç ay sonra beraat etti. 1940'ta İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'ne başladı ancak üniversiteden ziyade kütüphanelere giderek burada derinlemesine araştırmalar yaptı.
1942'de Fevziye Menteşeoğlu ile evlenen Meriç'in Mahmut Ali ve Ümit adında iki çocuğu oldu. İlk çeviri kitabı olan Balzac'ın "Altın Gözlü Kız" romanı 1943'te yayımlandı. İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Fransız Filolojisi Bölümü'nden 1944'te mezun oldu.
1944-1974 yılları arasında çeşitli liselerde ve İstanbul Üniversitesi'nde öğretmenlik yapan Meriç, gözlerini kaybetmesine rağmen yazmaya devam etti. İlk telif kitabı olan "Hint Edebiyatı" 1964'te yayımlandı.
"Bu Ülke" ve Diğer Önemli Eserleri
1974'te yayımlanan "Bu Ülke" kitabı, Meriç'in düşüncelerini ve tecrübelerini içeren önemli eserlerinden biridir. Aynı yıl "Umrandan Uygarlığa" adlı eserini yayımladı. 1980'de "Kırk Ambar" kitabıyla Türkiye Milli Kültür Vakfı Armağanı'nı kazandı.
Vefatı ve Mirası
Cemil Meriç, 13 Haziran 1987'de hayatını kaybetti ve Karacaahmet Mezarlığı'nda eşinin yanına defnedildi. Kütüphanesindeki 300 Osmanlıca eser, kızı Prof. Dr. Ümit Meriç tarafından Cumhurbaşkanlığı Kütüphanesi'ne bağışlandı.
Cemil Meriç'in düşünce dünyasına katkıları ve eserleri, halen Türk edebiyatında ve düşünce dünyasında önemli bir yere sahiptir.
