1939 yılında Harp Okulundan topçu asteğmen rütbesiyle mezun olan Talât Aydemir, 1954 yılında Kara Harp Akademisini bitirerek kurmay subay oldu. 1956-1959 yılları arasında Demokrat Parti iktidarına karşı darbe yapmak için örgütlenen cuntada çalıştı. 1959 yılında Kore'ye giderek Haziran 1960'a kadar Güney Kore'de kaldı ve bu nedenle 27 Mayıs Darbesi'ne katılamadı. Yurda döndüğünde Millî Birlik Komitesine giremedi, bu da MBK'ye kişisel kırgınlık duymasına neden oldu. Kore dönüşünde kurmay albay rütbesindeyken Kara Harp Okulu komutanlığına atandı. 27 Mayısçıların radikal kesimi içinde yer alan Aydemir, askerî yönetimin sürmesi ve otoriter reformculuk gibi düşünceleri savunuyordu.

Yıkılmayan 800 yıllık eğri minare Yıkılmayan 800 yıllık eğri minare

22 ŞUBAT 1962 DARBE GİRİŞİMİ

135076 1807491825

1960 yılının sonunda MBK'nin ılımlı kanadı, radikal kanadı tasfiye etti. Ancak Aydemir, bu gelişmeden etkilenmedi. Kendisiyle birlikte hareket edenlerin çoğu albay olduğu için "Albaylar Cuntasının başı" olarak anılıyordu. 15 Ekim 1961'de seçimlerin yapılmasından sonra ordu içindeki hoşnutsuzluklar arttı. 21 Ekim'de seçimler, siyasal partiler ve MBK'nin feshini öngören bir protokol imzalandı. Protokolde belirtilen müdahale gerçekleşmese de ordu içindeki huzursuzluk devam etti. İsmet İnönü'nün başkanlığında kurulan hükûmet, bir darbe girişimini önlemek amacıyla Aydemir dahil bir grup subayı başka yerlere atadı. Aydemir, yapılan atama ve tutuklamalara karşı 22 Şubat 1962'de bir darbe düzenledi. Ancak ordu, İnönü'nün yanında yer alınca Aydemir yalnız kaldı ve hükûmetle anlaşarak teslim oldu. 22 Şubatçılar yargılanmadı, yalnızca emekliye ayrıldılar.

20 MAYIS 1963 DARBE GİRİŞİMİ135071 1788639312

9 Temmuz 1962'de "kanunun suç saydığı bir cürmü övdüğü" iddiasıyla tutuklanan Aydemir, 18 Temmuz'da tahliye edildi. Ancak darbeci etkinliklerini sürdürdü ve 20 Mayıs 1963'te, Anayasa'da öngörülen reformların yerine getirilmediği gerekçesiyle Kara Harp Okulu'nun katılımıyla ikinci bir darbe girişiminde bulundu. Bu girişim de İnönü'nün direnişiyle bastırıldı. Aydemir, birçok subay ve Kara Harp Okulu öğrencileri ile birlikte yargılandı. 5 Eylül 1963'te Süvari Binbaşı Fethi Gürcan ile birlikte "anayasayı tadil ve tağyire teşebbüs" suçundan idama mahkûm edildi. TBMM'nin de kararı onaylaması üzerine idam cezası, 11 Mart 1964 tarihinde kesinleşti. 5 Temmuz 1964'te Ankara Merkez Cezaevi'nde asılarak idam edildi.

AİLE HAYATI VE ANILARI

Talât Aydemir, Şadan Aydemir ile evli olup, Tülin ve Metin adında iki çocuk babasıydı. Anne tarafından eski maliye bakanlarından Ekrem Alican'ın yeğeni olan Aydemir'in anılarının bir bölümü 1965 yılında Akşam gazetesinde yayımlandı. Daha sonra "Talât Aydemir’in Hatıraları" adıyla MAY Yayınları tarafından ilk cildi yayımlandı. Kendi el yazısı ile kaleme aldığı bütün anıları, 2010 yılında Yapı Kredi Yayınları tarafından "Hatıratım" adıyla yayımlandı.

Kaynak: ODAK HABER MERKEZİ