ABD'nin korumacı ticaret politikasına yönelik gelişmeler piyasaların odağında kalmayı sürdürürken, ABD Başkanı Donald Trump'ın tarife adımları küresel çapta belirsizlik unsuru olmaya devam ediyor.
ABD tarifelerinin müzakerelerine yönelik birçok ülke, hafta içinde ABD tarafına heyetler göndereceğini açıklarken, konuya ilişkin haber akışı pay piyasalarında risk algısının bir nebze azalmasına yardımcı oldu.
Truth Social sosyal medya hesabından paylaşımda bulunan Trump, ticaret, ticaret engelleri, tarifeler, kur manipülasyonu ve parasal olmayan tarifeler gibi konularda çözüm bulmak için 75'ten fazla ülkenin kendileriyle iletişime geçtiğini aktardı.
Trump, bu ülkelerin ABD'ye karşı hiçbir şekilde misillemede bulunmadığını belirterek, ek tarifelerin 90 gün süreyle durdurulmasını, bu sürede yüzde 10'luk temel tarife oranının uygulanmasını onayladığını kaydetti.
Donald Trump, Çin'e uyguladığı tarifeyi ise yüzde 125'e çıkardığını açıkladı. Böylece, Çin'e uygulanan toplam tarife oranı fentanil krizi dolayısıyla uygulananlar dahil edildiğinde yüzde 145'e ulaştı.
Trump'ın, ABD'nin bazı ticaret ortaklarına yönelik tarifeleri 90 gün süreyle askıya almasına rağmen, Çin ile "tarife düellosu"nu sürdürmesi, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki restleşmenin nereye varacağına dair soru işaretlerini derinleştiriyor.
Kabine toplantısı sonrası yaptığı açıklamada, Çin'in uzun süre gümrük tarifeleri dolayısıyla ABD'den çok faydalandığını öne süren Trump, "Çin ile ne olacağını göreceğiz, (onlarla) bir anlaşma yapabilmeyi çok isteriz." dedi.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile doğrudan görüşme yapıp yapmayacağıyla ilgili soruya net yanıt vermeyen Trump, Pekin ile temasa her zaman açık olduklarının mesajını verdi.
Makroekonomik veri tarafında ise ABD'nin tarife adımlarının ülkede enflasyonist baskıları canlandıracağına dair endişeler hala devam ederken, ABD'de bu hafta açıklanan veriler enflasyonun hız kesmeye devam ettiğini gösterdi.
Buna göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), martta aylık bazda yüzde 0,1 azalırken, yıllık bazda ise yüzde 2,4 ile beklentilerin altında gerçekleşti. Böylelikle, Mayıs 2020'den bu yana ilk kez TÜFE'de aylık bazda azalış görüldü. Değişken enerji ve gıda fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE de martta aylık yüzde 0,1 ve yıllık 2,8 ile beklentilerin altında arttı.
ABD'de dün tüketici enflasyonunun yavaşladığını gösteren veriler sonrası üretici fiyatları da martta aylık bazda beklentilerin aksine azalış kaydetti. Ülkede Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), martta aylık bazda yüzde 0,4 azalırken, yıllık bazda yüzde 2,7 ile beklentilerin altında arttı.
ABD federal hükümetinin bütçe açığı ise martta geçen yılın aynı ayına kıyasla yaklaşık yüzde 32 azalarak 161 milyar dolara geriledi.
Geçen hafta ayrıca ABD Merkez Bankasının (Fed) son toplantısına ilişkin tutanaklar da yatırımcılar tarafından takip edilirken, Banka'nın tutanakları tarifelere ilişkin endişeleri ortaya koydu.
Tutanaklarda, Fed yetkililerinin, istihdam ve ekonomik büyümeye yönelik aşağı yönlü risklerin, enflasyona yönelik ise yukarı yönlü risklerin arttığı görüşünde olduğu aktarıldı.
Fed tutanaklarında, "Para politikasının görünümünü tartışırken yetkililer, bir dizi hükümet politikasının ekonomik görünüm üzerindeki net etkisine ilişkin belirsizliğin yüksek olduğunu, ihtiyatlı bir yaklaşım benimsenmesini uygun kıldığını belirtti" ifadesi yer aldı.
ABD endeksleri hareketli bir haftayı geride bıraktı
New York borsasında geçen hafta dalgalı bir seyir öne çıktı. Endekslerde geçen hafta sert düşüş ve yükselişler izlenirken haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 5,70, Nasdaq endeksi yüzde 7,29 ve Dow Jones endeksi yüzde 4,95 değer kazandı.
Tahvil piyasalarında ise satıcılı bir seyir hakim olurken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 47 baz puanlık artışla yüzde 4,47'den kapandı.
Analistler, Çin ve Hong Kong'un elinde çok miktarda ABD tahvili tuttuğunu kaydederek, ekonomi çevrelerinde tahvil faizindeki hareketin Çin'in yüksek miktarlarda tahvil satımı yapmış olabileceğine yönelik şüpheleri artırdığını söyledi.
Altının ons fiyatı, güvenli liman talebiyle 3 bin 245 doları görerek rekor tazelemesinin ardından haftalık yüzde 6,7 değer kazancıyla cuma gününü 3 bin 240 dolardan tamamladı. Dolar endeksi ise haftalık bazda yüzde 2,8 düşüşle 100,1 puandan kapandı.
Tarifelerin küresel büyümeyi negatif yönde etkileyeceğine yönelik endişeler petrol fiyatlarını baskıladı. Brent petrolün varil fiyatı, geçen haftayı yüzde 2,2 azalışla 64,3 dolardan tamamladı.
Yeni haftada salı günü New York Fed sanayi endeksi, çarşamba günü sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı ve ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell'ın konuşması, perşembe konut başlangıçları, inşaat izinleri ve haftalık işsizlik maaşı başvuruları takip edilecek.
Cuma günü ise Paskalya Pazarı'ndan önceki cumaya denk gelen Kutsal Cuma tatili nedeniyle piyasalar kapalı olacak.
Avrupa borsalarında dalgalı bir seyir öne çıktı
Avrupa borsaları, ABD ile Avrupa Birliğinin (AB) karşılıklı tarife erteleme kararlarına karşın belirsizlikler ve erteleme öncesi etkili olan satış baskısının etkisiyle haftalık bazda negatif seyirle kapanırken, gelecek hafta gözler Avrupa Merkez Bankasının (ECB) faiz kararına çevrildi.
Geçen hafta başında ABD'nin karşılıklılık esaslı tarifeleri sonrasında satış baskısının hakim olduğu Avrupa endekslerinde ilk misille adımından saatler sonra gelen ABD'nin tarife erteleme kararı endekslerdeki kayıpları kısmen telafi etti.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen sosyal medya hesabından, Trump'ın, Çin hariç diğer ticaret ortakları için ek tarifeleri 90 gün süreyle durdurduğunu duyurmasının ardından, paylaşımda bulundu.
Trump'ın, tarifeler konusundaki açıklamalarını dikkate aldıklarını ve müzakerelere bir şans vermek istediklerini vurgulayan von der Leyen, "Üye ülkelerimizin güçlü desteğini gördüğümüz AB karşı önlemlerinin kabulünü tamamlarken, bunları 90 gün süreyle askıya alacağız." ifadelerini kullandı.
Müzakerelerin tatmin edici sonuç ortaya çıkarmaması halinde karşı önlemlerin devreye gireceğini bildiren von der Leyen, "Daha fazla karşı önlem için hazırlık çalışmaları devam ediyor. Bütün seçenekler masada." değerlendirmesinde bulundu.
Öte yandan, AB ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) serbest ticaret anlaşması müzakerelerine başlama kararı alması da piyasalarda olumlu karşılandı.
Bu gelişmelerin yanı sıra açıklamalarda bulunan ECB Başkanı Christine Lagarde, tarifeler konusundaki açıklamaları yakından takip ettiklerini, fiyat istikrarı ve finansal istikrarı sağlamak için ellerindeki bütün araçları kullanmaya hazır olduklarını söyledi.
Para politikası konusunda bu dönem sessiz kalacağını belirten Lagarde, bununla birlikte tarifelerin ticaret üzerindeki olası veya mevcut etkisini hesaba katmaları gerekeceğini anlattı.
Ayrıca, gelecek hafta açıklanacak ECB'nin faiz kararının yakından takip edilirken, para piyasalarındaki fiyatlamalarda ECB'nin 3 temel politika faizinde 25'er baz puan indirime gideceği öngörülüyor.
Söz konusu gelişmelerle, haftalık bazda Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 2,34, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 1,13 ve İtalya'da MIB 30 endeksi ise yüzde 1,79 ve Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 1,30 düştü.
Gelecek hafta açıklanacak veri gündeminde salı Almanya ve Avro Bölgesi'nde Zew ekonomik güven endeksi, çarşamba İngiltere ve Avro Bölgesi'nde enflasyon, perşembe Almanya'da ÜFE, ECB'nin faiz kararı ve ECB Başkanı Lagarde'ın basın toplantısı takip edilecek.
Cuma günü ise Kutsal Cuma tatili nedeniyle bölge endeksleri kapalı olacak.
Asya borsaları negatif seyretti
Asya borsaları ise geçen hafta, Çin yönetimi ve Trump'ın tarife restleşmelerinin gölgesinde negatif bir seyir izlendi.
ABD yönetiminin Çin'e yönelik tarifeyi yüzde 125'e çıkarması sonrası uygulanan toplam ek tarife oranının yüzde 145'e yükseltmesi ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşlarının daha da derinleşebileceğine ilişkin endişeleri artırmasına karşın, Çin hükümetinin piyasalara yeni teşvikler uygulayacağına yönelik beklentiler Çin piyasalarında kayıpların daha fazla artmasının önüne geçti.
Analistler, ülkede zorunlu karşılıklarda ve politika faizlerinde indirim olabileceğini, bu beklentilerin de Çin endekslerinde etkili olduğunu söyledi.
Trump'ın Çin hariç diğer ülkelere tarifeleri erteleme kararının ardından azalan resesyon endişelerinin Çin pay piyasalarına da pozitif yansıdığını kaydeden analistler, Çin'in resesyon endişelerine duyarlığının yüksek olduğunu aktardı.
Geçen hafta Çin Ticaret Bakanı Vang Vıntao, AB Komisyonunun Ticaretten Sorumlu Üyesi Maros Sefcovic ve ASEAN dönem başkanı Malezya'nın Yatırım, Ticaret ve Sanayi Bakanı Tengku Zafrul Aziz ile görüşmeler yaptı.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Vang, AB Komisyonu Üyesi Sefcovic ile yaptığı video konferans görüşmesinde, elektrikli araçların fiyatlandırılmasına ilişkin görüşmelerin derhal başlatılması ve otomobil sektöründe yatırım bağlarının güçlendirilmesi konusunda anlaşma sağladı.
Piyasaya erişim konusunda müzakereleri başlatmaya hazır olduklarını vurgulayan taraflar, dış ticaret açığının azaltılmasına yönelik diyaloğun sürdürülmesini desteklediklerini bildirdi.
Görüşmede, AB'nin, ABD'nin yaptığı tarife artışı sonrası bu ülkeye satılamayan Çin mallarının Avrupa'ya yöneltilmesi ve ucuz imalat ürünlerinin kıta pazarlarını istila etme olasılığına ilişkin endişeler de ele alındı.
Bununla birlikte, Japonya hükümeti, ABD Başkanı Donald Trump'ın misilleme yapmayan ülkeler için gümrük tarifelerini 90 gün süreyle durdurma kararını "olumlu bir gelişme" olarak değerlendirdi.
Bölgede bu hafta açıklanan verilere göre, Çin'de mart ayına ilişkin TÜFE aylık bazda 0,4 azalışla tahminlerden daha düşük açıklanırken, yıllık 0,1 düşüşle öngörülerin altında gerçekleşti. Aynı döneme ilişkin ÜFE de yıllık bazda yüzde 2,5 azalışla beklentilerin altında geldi.
Analistler, açıklanan enflasyon verilerinin ardından Çin ekonomisinde deflasyon sinyallerinin güçlendiğini kaydederek, ekonomik aktivitedeki yavaşlama ve iç talepteki düşüşün ülkenin ana ekonomik gündem maddelerinden olmayı sürdürdüğünü belirtti.
Bu gelişmelerle geçen hafta Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 1,34, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,58, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 8,47 ve Çin'de Şanghay Bileşik endeksi yüzde 3,11 değer kaybetti.
14 Nisan ile başlayan haftada, pazartesi Japonya'da sanayi üretimi, çarşamba günü Çin'de büyüme ve sanayi üretimi, perşembe günü Japonya'da dış ticaret dengesi, cuma günü Japonya'da enflasyon takip edilecek.
Ayrıca, cuma günü Hong Kong piyasaları tatil nedeniyle kapalı olacak.
Yurt içinde TCMB'nin faiz kararı takip edilecek
Yurt içinde geçen hafta yatay bir seyir öne çıktı. Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 0,01 değer kazanarak 9.380,95 puandan tamamlarken, gelecek hafta ödemeler dengesi ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) faiz kararı takip edilecek.
Nisan ayında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının politika faizini değiştirmeyerek yüzde 42,5 seviyesinde sabit tutmasını bekliyor.
Ekonomistlerin yıl sonu politika faizi beklentilerinin medyanı da yüzde 34,50 oldu.
Cari işlemler hesabının ise şubat ayında 4 milyar 325 milyon dolar açık verdiğini tahmin eden ekonomistler, cari işlemler açığının 2025 yılında 21 milyar 970 milyon dolar olarak gerçekleşeceğini tahmin etti.
Bununla birlikte dolar/TL, haftalık bazda yüzde 0,3 düşüşle cuma gününü 37,8690'dan kapattı.
Yurt içinde gelecek hafta pazartesi ödemeler dengesi, salı günü bütçe dengesi, çarşamba konut satış istatistikleri, perşembe TCMB'nin faiz kararı ve konut fiyat endeksi, cuma kısa vadeli dış borç istatistikleri takip edilecek.
