Diş hekimi ve Ortodonti Uzmanı Doç. Dr. İlhan Metin Dağsuyu, uyku ve ağız sağlığı arasındaki ilişkiye dikkat çekmektedir. Uykuda horlama, sık sık pozisyon değiştirme veya uyandırılma gibi belirtilerle kendini gösteren uyku apnesi (uyku durması), özellikle alt çenenin geriye doğru konumlanması veya üst çenenin dar olması gibi nedenlerle ortaya çıkar.
Alt çenenin konumu, üst havayolu genişliği ve hacmini belirleyen, yutak bölgesinde bir boru formunda olan bir yapıdır. Alt çenenin yetersiz gelişimi veya geriye konumlanması, havayolu hacmini daraltır. Dik duruşumuz sırasında çoğunlukla sorun yaşamayız, ancak uykuda dil, boğaz ve yumuşak damağın kasları gevşer ve alt çenenin geride olduğu durumlarda zaten dar olan üst havayolu tamamen veya kısmen kapanabilir. Kısmi kapanma horlamaya, tamamen kapanma ise uyku apnesine neden olur. Bu durum, kalp, akciğerler ve beyin gibi iç organların dinlenmesi gereken bir süreç olmasına rağmen, bu organların yorulmasına ve sonuç olarak erken yaşlanmasına yol açar.
Uyku sorunu yaşayan bireylerde alt çenenin az gelişimi, darlığı ve geriliği nedeniyle dişlerde çapraşıklıklar sıkça görülür. Bu çapraşıklıklar sadece estetik bir sorun değildir, aynı zamanda diş eti rahatsızlıkları ve kemik kayıplarına da yol açar. Solunumun ağızdan yapılması ve normalde uykuda kapalı olması gereken ağızda tükürük akışının bozulması da dişlerin kuru kalmasına, çürük gelişiminin hızlanmasına ve diş etlerinde hastalıkların ilerlemesine neden olur. Ayrıca ağız kokusu da belirgin bir sorun haline gelir. Aşırı diş gıcırdatma, dişlerde ciddi aşınmalara ve Temporo Mandibuler Ekleminde problemlere yol açabilir. Tüm bu sorunlar ağız sağlığını ve günlük yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiler.
Dr. Dağsuyu, uyku sorunu yaşayan bireylerin öncelikle bir diş hekimine veya ortodonti uzmana başvurmasını önermektedir. Kapsamlı bir muayene ile üç boyutlu iskelet ve havayolu hacmi ölçümü olan Dental Tomografi ile ilk tanı konulabilir. Gerekirse polisomnografi adı verilen uyku testi ile problemi çözümlemenin boyutu ve ciddiyeti belirlenir.
Dişler ve çenelerle ilişkili uyku sorunu, diş hekimi tarafından özel olarak hazırlanan ve alt çeneyi uykuda geçici olarak tutan bir cihazla azaltılabilir. Ancak sorunun kesin çözümü için çene ekleminde yapılacak özel bir operasyon gerekebilir.
Bu süreçte çene eklemine yönelik tedaviler, çapraşıklıkların düzeltilmesi ve diş eti rahatsızlıklarının tedavisi gibi işlemler ağız sağlığını yeniden kazanmaya yardımcı olur. Bu problenin çocukluk döneminde başladığı için, büyüme dönemindeki çocukların rutin diş ve çene muayenelerini yaptırmaları önemlidir.
