Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla derlediği bilgilere göre, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda Bireysel Genç Girişim (BiGG) adıyla oluşturulan TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) Girişimcilik Destek Programı, teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerinin katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmesi için girişimcilerin fikir aşamasından pazara kadar olan faaliyetlerini destekliyor.
BiGG çekirdek sermaye desteği almaya hak kazanan kadın girişimciler, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankasınca yürütülen Kadın İşletmelerine Finansman ve Danışmanlık Desteği Programı'na katılabiliyor. Programda, kendilerine atanan kadın mentörle iş fikrini ticari değere dönüştürme konusunda destek sağlanırken farklı teşvik ve ödül mekanizmalarıyla ilgili bilgi veriliyor.
BiGG kapsamında bugüne kadar 2 bin 453 girişimciye destek verildi. Bu girişimcilerden 501'i kadın girişimcilerden oluştu.
Türkiye'de yatırım tabanlı ilk çağrı olma özelliği taşıyan 1812 BiGG Yatırım Tabanlı Girişimcilik Destek Programı çağrısı 2023'te açıldı. Bu çağrı kapsamında toplam 515 iş planı başvurusu alındı. Başvurulardan 161'i kadın girişimciler tarafından gerçekleştirildi.
Mükemmeliyet mührü almaya hak kazanan 153 girişimciden 47'si kadın girişimci oldu. 2012'de yüzde 10 olan kadın girişimci destek oranı 2023'te yüzde 31'e yükseldi.
Akıllı nano ilaç projesi
TÜBİTAK tarafından çeşitli projeleri desteklenen bilim insanlarından Boğaziçi Üniversitesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Rana Sanyal'ın kurduğu biyoteknoloji girişimi RS Research, hedefli tedaviyi mümkün kılan akıllı nano ilaçlar geliştiriyor.
Ana yatırımcısı Avrupa Yatırım Fonu olan ACT'den 2 milyon avro çekirdek yatırım alan Sanyal, GEN İlaç liderliğinde, Eczacıbaşı Momentum ve İstanbul Portföy fonlarının katılımıyla 12 milyon dolar Seri-A yatırımı aldı. Şirket, ayrıca Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında desteklenmeye hak kazandı.
Özlem Barut Selver, 10 hastalığa yönelik prospektif klinik pilot çalışmayı içeren TÜBİTAK 1005 Projesi'ni 2018'de tamamlandı. Türkiye'de bir ilk teşkil eden bu çalışmada, Avrupa'daki muadil üründen farklı kültür tekniği ve materyaller kullanılarak literatürle benzer başarı elde edildi. Girişim takımı, 1005 Projesi'nde gerçekleştirilen hücresel tedavi seçeneğini iyileştirmeyi ve ürünleştirmeyi amaçlıyor.
Oyunseverlere özgü metaverse platformu
TÜBİTAK BiGG Girişimcilik desteğiyle kurulan TELEPORTER firmasının kurucu ortağı olan Dilara Keçeci, sanal gerçeklik teknolojisini kullanarak tüm dünyadan oyunseverleri tek dijital sosyal evrende bir araya getiren ve oyunculara özgü metaverse platformunu inşa eden kadın girişimci oldu. Bugüne kadar Türkiye'den ve Silikon Vadisi'nden 1 milyon doların üzerinde yatırım alan ve dünyanın her yerinden on binlerce kullanıcıya ulaşan şirket, hem Türkiye'de hem de dünyada onlarca ödüle layık görüldü.
Atık sorununa etkin çözüm
Burcu Saner Okan, TÜBİTAK BiGG Girişimcilik Desteği ile kurduğu Nanografen Nano Teknolojik Ürünler Kimya AR-GE Danışmanlık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile atık lastiklerden elde edilen karbonu grafen nanotabakalara dönüştürebilen yıllık 6 ton üretim kapasitesine sahip üretim hattını oluşturdu.
Gan Piroliz ile kurduğu ortaklıkla tesis, özellikle dünyada gün geçtikçe artan atık sorununa etkin çözüm getirerek katma değeri yüksek ürünlerin üretiminin önünü açtı. Otomotiv firmalarının hem ulusal hem uluslararası merkezleriyle çalışan Nanografen, Kasım 2021'den bu yana Renault'un onaylı tedarikçi listesine girmeyi başardı.
TÜBİTAK BiGG Girişimcilik programı kapsamında desteklenen Dr. Saliha Durmuş'un kurduğu PHI TECH Bilişim Biyoteknoloji AR-GE AŞ, hassas tıp uygulamalarına yönelik, multi-omik tabanlı, yapay zeka destekli klinik karar desteği sağlayan biyoinformatik platform geliştirildi.
Hastane enfeksiyonlarına hızlı tanı cihazı
Hastane enfeksiyonlarının hızlı ve erken tanısında kullanılacak portatif taşınabilir tanı cihazı geliştirmek amacıyla TÜBİTAK BiGG programı kapsamında destek alan girişimci Asiye Karakullukçu'nun İngiltere'deki patent başvurusu da tescillendi. Karakullukçu'nun firması, 1,5 milyon avro AB EIC Hızlandırıcı fon desteği için ilk aşamayı başarıyla geçti. Şirketin, ürünün doğrulama ve sertifikasyon süreçleri için çalışmaları sürüyor.
Güneş, yaşlılık ve hamilelik lekeleri, hormon kullanımında oluşan lekelerin açılmasına ve yeni leke oluşumunun önlenmesine yardımcı krem projesiyle TÜBİTAK BiGG Girişimcilik Programı'ndan destek alan girişimci Mutlu Aydemir, Koji kremleri ürün formülüyle patent aldı. Hazırlanan 5 prototip içinden sadece 1 ürün Koji Leke Kremi adıyla ticarileştirilerek piyasada satışa sunuldu. Ticarileştirme süreci Hacettepe Üniversitesi Teknokent bünyesinde öz sermayeyle yapılan projeyle gerçekleştirildi.
Prostat kanserinde kullanılan ilaç öncülleri yerli üretiliyor
Farklı alanlarda kullanılmak üzere peptit üretimi yapan Peptiteam AŞ, kadın girişimci Güzide Aykent tarafından TÜBİTAK BiGG desteğiyle ODTÜ Teknokent bünyesinde kuruldu. Eczacıbaşı-Monrol Nükleer Ürünler Sanayi ve Ticaret AŞ ile Sipariş AR-GE kapsamında destek alan proje kapsamında, prostat kanseri teşhis ve tedavisinde kullanılan ilaç öncülleri yerli olarak üretilmeye başlandı.
TÜBİTAK 1501 projesi kapsamında prostat kanseri teşhis ve tedavisinde kullanılabilecek yeni peptitler projesi sürdürülüyor.
Kolajen ürünlerle destek aldı
Kadın girişimci Aslı Zuluğ tarafından Guru Sağlıklı Gıda Sanayi, TÜBİTAK BiGG Girişimcilik Programı desteğiyle 2019 yılında kuruldu. Girişimci, aynı zamanda Royal Academy of Engineering tarafından yürütülen LIF programı ile desteklenmeye hak kazandı.
Firma, sağlıklı gıda tüketim eğiliminin ön planda olduğu dönemde hızla büyüyen fonksiyonel gıda pazarı için yüksek protein ve kolajen içeren atıştırmalık et ürünü, daha sonra yine doğal kolajen ve protein içeren granola, kraker, çocuk cipsi ve ilikli kemik suyu gibi ürünler geliştirdi.
Hekimanne firmasının sahibi Dr. Görkem Astarcıoğlu, 2020'de TÜBİTAK BiGG desteğiyle "giyilebilir termometre" geliştirdi, yara bandı gibi cilde yapıştırılarak kullanılan giyilebilir ateş ölçer ve BabyStar isminde mobil sağlık takip uygulamasını hayata geçirdi. Giyilebilir termometrenin seri üretimi gerçekleştirildi.
Tekstil ve ambalaj sektöründe projeleriyle destek aldılar
TÜBİTAK BiGG programı kapsamında desteklenen Swatchloop Teknoloji ve Yazılım'ın kurucusu Güneş Sayıt, tekstilde sürdürülebilirliği sağlayan yapay zeka tabanlı atık yönetimi platformu Swatchloop ile Organik Kimya'dan 1,33 milyon dolar değerlemeyle yatırım aldı.
Esra Ulaşan'ın TÜBİTAK BiGG desteğiyle kurduğu Smart Capital Yazılım firmasının ürünü olan Magnus, makine öğrenimi ve yapay zeka algoritmalarına dayalı portföy optimizasyonu ve yatırım yönetimi, platform olarak hayata geçirildi.
Çeşitli teknolojilerle atıl nişasta bazlı ham maddeler kullanılarak ileri dönüşüm sağlamak amacıyla Merve Arıkan tarafından TÜBİTAK BiGG desteğiyle kurulan Plastic Move, ambalaj sektöründeki plastik kullanımını azaltacak teknolojiler geliştiren biyoteknoloji girişimi oldu. Geliştirilen biyopolimer, firmaların üretim süreçlerinde kullandıkları petrol bazlı plastiklerin yüzde 20 azaltılmasını sağlayarak, karbon emisyonlarını düşürmeyi hedefliyor. Proje, 4,5 milyon dolar değerleme üzerinden tohum yatırımı aldı.
Sanal Fizik Tedavi Uygulaması
Kadın girişimci Zehra Yaşar, TÜBİTAK BiGG desteğiyle kurduğu Amazoi Bilişim firmasında, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezlerinde fizyoterapist eşliğinde tedavi gören hastalar için özel "Sanal Fizik Tedavi Uygulaması" geliştirdi. Amazoi, çocuklara yönelik kahramanlarla desteklenen uygulama geliştirerek tedaviye katılımlarını ve ilgilerini artırmayı hedefliyor.
TÜBİTAK BiGG Girişimcilik programı kapsamında desteklenen Aysun Şener de duygu temelli melodiler üretebilen özgün makine öğrenimi yazılımını içeren proje, duygu ve müzik türüne özgü yapay zeka tabanlı müzik besteleme yazılımı geliştirmeyi amaçlıyor. Proje, İnci Grubu (Türkiye), Trakya Yatırım (Türkiye), ÇekInvest Hızlandırıcı Programı (Çekya) ve KOSGEB Uluslararası Hızlandırıcı Programı (Türkiye) gibi yatırımcılardan destek aldı.
