Dönemin Maliye Bakanı, hemşerimiz İsmet Attila’nın sağladığı kaynaklar ile kuruldu Afjet, 1994 yılında.
Kuruluş amacı yenilenebilir bir enerji kaynağı olan jeotermal su ile şehri ısıtmak ve dönüş sularıyla da seralara su temin etmekti.
Şirketin şu anda dokuz Yönetim Kurulu üyesi bulunmakta.
Şirketin sermaye yapısına göre dağılım yapılmış yönetim kurulu üyeliklerinde.
Valiler her dönem Yönetim Kurulu Başkanı olmakta.
Valimiz Doç. Dr. Kübra Güran Yiğitbaşı’da şu anda Yönetim Kurulu Başkanı.
Vali Yardımcısı Nurullah Kaya, Belediye Başkanı Mehmet Zeybek, İGM Başkanı Burhanettin Çoban, ATSO Başkanı Hüsnü Serteser, Özel İdare Genel Sekreteri Murat Toy, Genel Müdür İsmail Kara, Belediye Meclis Üyeleri Hüseyin Karacak ile Şükrü Tunçbilek’te yönetimin diğer isimleri.
İl Özel İdare’nin şirketteki hissesi %59, Belediye’nin %26, ATSO’nun %6 ve diğer kuruluşların hissesi de %8 civarında.
Yani...
Afjet’te söz sahibi her zaman İl Özel İdaresi.
*
Güncel sermayesi 4 milyon TL olan AFJET, çok uzun yıllardan bu yana kamunun bazı ihtiyaçlarına da kaynak oldu.
Mesela...
Çok önceki Vali İrfan Balkanlıoğlu’nun Audi A8 marka otomobilinin kiraları bildiğim kadarıyla AFJET kaynaklarından ödendi.
Yine çok eski dönemlerde bazı Valilik kullanımındaki araçların temini ve kira bedelleri de AFJET kaynaklarından finanse edildi.
Aslında...
Valiliklerin, Belediyelerin ve diğer kamu kurum kuruluşlarının bu tür kaynaklara ihtiyaçları olduğu da bir gerçektir.
Önemli olan her kuruşun layıkıyla harcanmasıdır.
*
AFJET gibi kuruluşların Yönetim Kurullarında yer alan kişileri geçmişten bugüne tanımaktayız.
Çoğunluğunun kamu kaynaklarını harcarken kılı kırk yardıklarını iyi biliyorum.
Ama bazen Yönetim Kurulları da her ayrıntıya hakim olamayabiliyor.
Kuruluşun başına getirdikleri Genel Müdüre güvenmişler ise, konu da teknik ise pek detaya girilmeyebiliyor.
10 yılı aşkın bir süre AFJET’in başında bulunan Yusuf Ulutürk’ün Yönetim Kuruluna her şeyi aktarmadığı, pek çok konuyu ve ödemeyi kendi insiyatifiyle yaptığı, kamunun istisnai hallerinin sanki biraz abartılı olarak insiyatif alınarak yapıldığı, Yönetim Kurulunun pek çok konuda dahlinin olmadığı
da anlaşılıyor.
Zaman içerisinde bazı bilgilere, belgelere elbette çok daha sağlıklı şekilde ulaşılacaktır.
*
Şimdi neden AFJET’i
gündemime aldım?
Bilindiği gibi önceki Genel Müdür Yusuf Ulutürk’ün istemeye istemeye istifa etmesinin ardından İsmail Kara bu göreve getirilmişti.
İsmail Kara’nın Afjet Genel Müdürü olmasının ardından yerli yersiz epey spekülasyon yapıldı.
AFJET’i gündemime almamın ikinci nedeni de önceki kış, gerçekten AFJET bana göre de sınıfta kaldı.
Şimdi yeni Genel Müdürün bu konuda neler yapıp yapamayacağına dair de epey dedikodu yapılmakta.
Bu konu ile bazı araştırmalar yaptım, bunu da aktarmak için AFJET’i gündemime aldım.
Bir diğer husus...
Valimiz Kübra Güran Yiğitbaşı, göreve başladıktan sonra futbola AFJET’ten bir kaynak sağlanamayacağını, çünkü para olmadığını söyledi bazı toplantılarda.
Bu söylem özellikle spor camiasına soğuk duş etkisi yaptı.
Bundan dolayı da AFJET’in mali tablosunu inceleyip, durumu aktarmak için AFJET’i gündemime aldım.
*
Yeni Genel Müdür...
Öncelikle...
İsmail Kara bu iş için isabetli bir tercih.
Araştırdım ve kendisini yakın olarak tanıyanlar ile görüştüm.
Hepsinin ortak tespiti;
- AFJET için daha iyi birisi bulunamazdı.
- Konunun uzmanıdır.
- Harama kesinlikle el uzatmaz.
İsmail Kara, jeotermal enerjinin Türkiye’deki en tepesinde bulunan bir kişi ve mesleki kariyeri şapka çıkartılacak cinsten.
Ayrıca, AFJET’in kuruluş yıllarında burada bizzat görev yapan bir isim.
Jeotermal enerji hususunda tanımadığı kimse yok.
O nedenle, bu yeni dönemde AFJET’e önemli katkıları olacağına inanıyorum.
*
Bu kış ne olacak?
Geçtiğimiz kış...
Epey sıkıntı çektik.
Hem doğal nedenlerden, hem de başka başka nedenlerden dolayı Afyon epey üşüdü.
Peki bu kış ne olacak?
Hemen herkesin sorduğu soru bu.
Yusuf Ulutürk’ün istifasının ardından birazda malum bazı çevrelerin körüklemesiyle Afyon sanki bu kış daha da üşütülecek gibi bir algı yaratılmaya çalışıldığı bir gerçek.
Gördüğüm kadarıyla...
İsmail Kara ve ekibi bu konuya odaklanmış durumdalar.
Yeni pompalar bu ay sonunda kurulmuş olacak.
Hatların bakımları da yapılıyor.
Kuyular ve reenjeksiyon sistemi ile ilgili olarakta kapsamlı bir çalışmanın yürütüldüğü görülmekte.
Pompalar konusuna ikinci yazıda değineceğim.
Çünkü...
Neredeyse 5 milyon TL bir indirim, İsmail Kara’nın ilk icraatlarından birisi olarak kendini gösteriyor.
*
Mali Tablo...
Bu konu kapkara.
AFJET maalesef önemli bir zararda.
Aylık ödemelerde 9 milyon TL’lik bir açık görünmekte.
Toplam zarar miktarı ise 23 milyon TL.
Bu zararın nedenlerine de değineceğim AFJET ile ilgili diğer yazılarımda.
Valimiz Kübra Güran Yiğitbaşı’nın neden ‘futbola para yok’ sözünün arkasında bu mali tablo yatmakta.
Bu açıdan haklı Valimiz.
Ama...
Futbolu, sporun tüm branşlarını da kendi haline bırakmamak gerekli elbette.
Valimizin desteği şart.
*
Kısa vadede yapılacaklar...
AFJET maalesef tam rantabıl bir abone sisteminde değil.
Mevcut yapı ile en az %50 daha abone artışına gittiği takdirde rantabıl hale gelebileceği uzmanlar tarafından vurgulanıyor.
Bunun içinde...
- Öncelikle yeni kuyuların açılması
- Mevcut sistemin baştan sona kontrol edilerek gerekli müdahalelerin yapılması
- Reenjekte sisteminin iyileştirilmesi
- Yeni pompaların devreye alınması
Daha da önemlisi;
- Tüm abonelerin gerçekte ne kadar alanda AFJET’ten istifade ettiğinin belirlenmesi gerekmekte.
Biraz açayım bu konuyu...
Bilindiği gibi AFJET kurulduğu yıllardan itibaren beyan usulüne göre ücretlendirme yaptı.
Yani...
Ben gittim, birisi gitti benim evim 90 m2 dedim ve buna göre abone oldu.
Herhangi bir kontrol yapılmadı.
Bazı aboneler mevcut peteklerine ilaveler yaptılar.
Ama eski beyanlarına göre tahakkuk yapıldı.
Kimsede gidip, kardeşim ben ilave petek yaptım, balkona-tuvalete bile petek koydum, ilave alanları da ısıttım demedi.
Kalorimetre sisteminin de yanlışları yok değil.
Bu nedenle AFJET tüm aboneleri için bir güncelleme yapmalı.
Bu konu turizm işletmeleri içinde geçerli olmalı.
AFJET sonuçta bir kamu kuruluşu.
Tüyü bitmedik yetimin hakkı konusu sadece laflarda kalmamalı.
Denetimi yapmayanda, yanlış beyan edip eksik ödeyende vebalde.
*
En ucuzu AFJET...
Mevcut ısıtma sistemleri içerisinde Afyon Merkez’de şu anda en ucuz ısıtma sistemi AFJET.
Halkımızı mağdur etmemek adına AFJET, pahalıya mal etmiş, ucuza satmış.
Hem de biraz önce belirttiğim gibi, kim ne kadar ısıtılan alan var diye beyan etmişse o kadar ücret almış.
Aynı m2’ler baz alındığında...
AFJET, doğalgaza göre üçte bir, kömüre göre altıda bir ücret alıyor.
*
Elektrik zamları...
AFJET’in belini büken en önemli hususlardan birisi elektrik fiyatlarındaki artış.
Geçen yıl Aralık ayında AFJET’in bir aylık elektrik faturası 1 milyon 200 bin TL iken, Nisan 2022 tarihli elektrik faturası 5 milyon 700 bin TL oldu.
Sadece elektrik faturası yükselmedi elbette.
AFJET’in yüzden fazla elemanı var.
Hem yılbaşındaki asgari ücret ile vergi artışları, hem de şimdiki artışlar önemli bir rakama ulaştı AFJET bütçesinde.
Şirketin belini büken bir diğer konuda...
Geçen yıl kış çok çetin geçince, AFJET 3-4 ay elektrik üretiminden vazgeçti ve bu kuyuları şehrin ısıtmasına yönlendirdi.
Aslında en verimli elektrik üretimi kış aylarında olmakta.
Ama bu kış AFJET bu gelirinden mahrum kaldı.
Bu durumda mali tablodaki eksi duruma katkı koyan bir diğer etken.
Şu anda elektrik üretimi var.
Cari ay ödemeleri de oradan karşılanmakta.
*
60 gün...
AFJET yeni Genel Müdürü İsmail Kara pek çok konuda önemli sıkıntılar yaşamakta.
Hiç bir veriye kolaylıkla ulaşamıyor.
Ne kuyuların mevcut durumu biliniyor, ne başka şeyler.
Ya birileri bilerek bu verileri saklamış, ya da alıp götürmüş.
Bu konulara sonraki yazılarda değiniriz elbette.
Başlı başına yazı konusu her birisi aslında.
Şimdi İsmail Kara’nın kışa hazırlık için tam 60 günü var.
Bu 60 günü iyi değerlendirmek durumunda.
Öncelik mali durumu iyileştirmek.
AFJET’in şu anda bankalardan kullandığı kredi miktarı yaklaşık 30 milyon TL.
Bunun 7 milyon 500 bin TL’si kısa vadeli borç.
Kış öncesi yapılacak yatırımlar ve vadesi gelen borçlar için Valimiz Kübra Güran Yiğitbaşı devreye girdi ve Ziraat Bankası ve Halk Bankası ile görüştü geçtiğimiz hafta.
Cuma günü...
Her iki bankadan da olumlu cevaplar geldiğini öğrendim.
Bu olumlu cevaplar, Valimizin Ankara’daki kredibilitesinin yüksekliği ile alakalı tabii ki.
*
Radikal kararlar gerekiyor...
AFJET’in ısıttığı bölgelere bakıldığında...
Genellikle daha zengin muhitlerin AFJET’ten faydalandığını görmekteyiz.
Garip gurabanın yaşadığı yukarı mahalleler ile şehrin kenar mahallelerinde AFJET sistemi maalesef mevcut değil.
Aslında öncelik buralarda olmalı.
Temiz ve daha ucuz enerjinin öncelikle daha alt gelir gruplarına verilmesi gerekirdi ama...
Şimdi yapacak bir şey yok bu durum için.
Daha üst gelir grubundaki kişilerin yaşadıkları mahallelere ucuz ve temiz enerji sağlayan AFJET bir fiyat güncellemesi yapma durumunda.
Buna mecbur.
Çünkü...
Hem elektrik fiyatlarının artması, hem ücretler ile buna bağlı SGK prim ve vergilerinin artması, hem de diğer girdi maliyetlerindeki yükselmeler AFJET’te radikal kararların alınmasını gerektiriyor.
Belki...
Elektrik fiyatları bu kadar yükselmeseydi, radikal kararlara gerek kalmayabilirdi ama, mevcut tablo ‘radikal’ kararlar gerektirmekte.
Görünen o ki...
AFJET yönetimi tüm maliyetlerini masaya yatırıp radikal kararlar alma aşamasına gelmiştir. Piyasa koşullarına göre bir fiyat güncellemesi yapılması, tozların halının altına süpürülmemesi gerekiyor.
Tabii ki ilerleyen süreçte mutlaka gerçek m2’ler üzerinden tahakkuklar yapılmalı ve alt yapı iyileştirilerek abone sayısı %50 artırılmalıdır.
Bu konudaki bugünkü yazıda son not...
Belediye Başkanımız Mehmet Zeybek, Yusuf Ulutürk’ün istifasının alınması noktasındaki ısrarında gerçekten haklıymış.
*
*
Günün sözü
Ölüm senin peşindeyken,
Sen neyin peşindesin
Ey insan..!
Hz. Ali